GELIJKE RECHTEN VOOR ONGETROUWDE OUDERS?

Al decennia lang neemt het aantal samenwonende stellen toe. Hoewel ook het huwelijk aan populariteit toeneemt, worden de huwelijken doorgaans voorafgegaan met een periode van samenwonen en steeds vaker ook met het krijgen van kinderen. Waar veel (gelukkige) stellen zich niet van bewust zijn, is het feit dat het huwelijk of geregistreerd partnerschap bepaalde wettelijke rechten en plichten van de partners ten opzichte van elkaar, en rechten en plichten ten opzichte van kinderen scheppen die voor samenwoners niet opgaan. Dit verschil komt onder andere tot uiting in het ontstaan van het juridisch ouderschap en het gezag.

In het familierecht is er een verschil tussen erkenning van het kind bij de geboorte en gezag over het kind. Wanneer de ouders gehuwd zijn (of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan), dan heeft de vader (of duo-moeder) automatisch samen met de moeder het gezag over het kind. Als de partners samenwonen, dan geldt dat niet; de ouders moeten dan zelf de rechtbank verzoeken om een aantekening te maken van het gezamenlijk gezag in het gezagsregister. Omdat maar weinig mensen hiervan op de hoogte zijn, komt het heel vaak voor dat de moeder alleen het gezag draagt over de kinderen. Wanneer de ouders samen zijn en feitelijk samen voor de kinderen zorgen, is er niet zo veel aan de hand. Pas wanneer de ouders besluiten uit elkaar te gaan, en de vader ineens door school of medische instanties ‘buitenspel’ wordt gezet omdat hij geen gezagdragende ouder is, kan de gezagskwestie ineens een twistpunt worden tussen de ouders. De vader wordt dan afhankelijk van de medewerking van moeder tot het vestigen van gezag. En tja, in een scheidingssituatie zijn partijen nu eenmaal niet altijd even bereidwillig met elkaar mee te werken. Indien de moeder weigert mee te werken aan het vestigen van gezamenlijk gezag, zal de vader een verzoek tot gezamenlijk gezag moeten indienen bij de rechtbank. Hoewel dat verzoek in principe wordt toegewezen (tenzij dat in strijd zou zijn met het belang van het kind), duurt een dergelijke procedure maar zo een jaar (met het risico van hoger beroep).

Kortom, de situatie van gehuwde ouders is niet gelijk met de situatie van samenwonende ouders. D66 heeft in mei 2016 een wetsvoorstel ingediend om erkenning en gezag ook voor ongehuwde ouders aan elkaar te koppelen. Elke vader kan dan na de aangifte en erkenning van zijn kind ook het gezag verkrijgen over het kind. Op deze manier wordt geprobeerd de rechten van gehuwde en ongehuwde ouders gelijk te trekken.

Voorlopig dient u als samenwoners nog even goed te bedenken of u de zaken, en ook het ouderschap, goed geregeld hebt. Heeft u behoefte aan advies of juridische bijstand over gezagskwesties, neemt u dan gerust contact op met één van onze familierechtspecialisten.